VOORWAARDELIJKE SELECTIE:
Infecties:
- Diverticulitis: indien een antibioticum geïndiceerd is in associatie met metronidazol: alternatief voor de associatie amoxicilline+clavulaanzuur, enkel bij peniciliineallergie.
Ga naar overzicht geneesmiddelen
Ciprofloxacine oraal
ATC: J01MA02
Ciprofloxacine AB Ciprofloxacine EG Ciprofloxacine Fresenius Kabi Ciprofloxacine Sandoz Ciprofloxacine Teva Ciprofloxacine Viatris CiproxineKlik op de merknaam voor informatie over dit geneesmiddel via het BCFI.
Selecties
Contra-indicaties
Posologie
Geen dosisaanpassing nodig op basis van leeftijd.
Bij voorkeur los van de maaltijd innemen, tenzij gastro-intestinale last ; niet innemen met zuivelproducten.
- 500 mg 2 maal per dag gedurende 7 dagen (in associatie met metronidazol 500 mg 3 maal per dag gedurende 7 dagen).
Bij nierinsufficiëntie
| Creatinineklaring | Dosis |
|---|---|
| 30-60 ml/min | max. 500 mg om de 12 uur (dus geen dosisaanpassing nodig voor deze indicatie) |
| <30 ml/min | doseringsinterval verlengen naar elke 24 uur |
Voorzorgen
BIJZONDERE VOORZORGEN VOOR OUDEREN
-
- let op voldoende vochtinname, in het bijzonder bij simultaan gebruik van geneesmiddelen die de kans op nierinsufficiëntie kunnen verhogen(diuretica, ACE-inhibitoren, sartanen, aliskiren, NSAID's) of nefrotoxische geneesmiddelen.
- quinolongebruik bij ouderen wordt in verband gebracht met een hoger risico (dan in de algemene bevolking) op
- risico op peesletsels is verhoogd bij oudere patiënten vooral bij gelijktijdig gebruik van corticosteroïden (zelfs inhalatiecorticosteroïden) en bij nierinsufficiëntie,
- verlenging van het QT-interval,
- hypoglykemie en
- aorta-aneurysma en –dissectie aortadissectie.
- gelijktijdige toediening van ciprofloxacine (oraal) en meerwaardige kationbevattende geneesmiddelen en mineralensupplementen (bv. calcium, magnesium, aluminium, ijzer), vermindert de absorptie van ciprofloxacine. Daarom moet ciprofloxacine ofwel 2 uur vóór of tenminste 4 uur na deze preparaten worden toegediend,
- uit voorzichtigheid wordt er aanbevolen om, bij patiënten die behandeld worden met vitamine K-antagonisten, de INR te controleren binnen de 3 à 5 dagen na het starten van eender welk antibacterieel middel (zie Repertorium BCFI 11.1: Interacties).
Ongewenste effecten
-
- gastro-intestinaal: nausea, braken, diarree, abdominale pijn, pseudomembraneuze colitis
- meestal reversibele centrale effecten: verwardheid, hallucinaties, agitatie, delier, slapeloosheid, slaperigheid; meer zeldzaam: psychotische reacties, aanvallen van manie, depressie en convulsies
- overgevoeligheidsreacties (rash, erytheem)
- fotosensibilisatie
- arthralgie, tendinitis en peesruptuur in hoofdzaak ter hoogte van de achillespees (frequenter bij oudere personen en bij gelijktijdig gebruik van corticosteroïden, inbegrepen inhalatiecorticosteroïden)
- gestoorde glykemieregeling
- zeldzame nierstoornissen, waaronder kristalurie bij hoge alkaliniteit van de urine, (hoger risico bij ouderen, diabetes, voorafbestaande nierpathologie, hypovolemie, dehydratie)
- zeldzaam: diplopie
Interacties
-
+ substraten van CYP1A2 (zie Repertorium BCFI inleiding Tabel Ic. in Inl.6.3.) : stijging van hun plasmaconcentratie en versterking van hun ongewenste effecten (ciprofloxacine is een inhibitor van CYP1A2)
+ ciclosporine: toename van zijn plasmaconcentratie en van het risico van nefrotoxiciteit (ciprofloxacine is een matige inhibitor van CYP3A4)
+ aluminium-, magnesium-, calcium-, ijzer- of zinkzouten, sucralfaat, strontiumranelaat, melkproducten: verminderde resorptie van ciprofloxacine => inname van ciprofloxacine 1 tot 2 uur vóór of minstens 4 uur na toediening van deze middelen
+ orale anticoagulantia: verhoogd anticoagulerend effect
+ geneesmiddelen die de convulsiedrempel verlagen: antidepressiva, antipsychotica, tramadol, dextropropoxyfeen, cholinesteraseremmers, ...: verhoogd risico van convulsies
+ hypoglykemiërende geneesmiddelen: verhoogd risico van hypoglykemie
+ geneesmiddelen die het risico op functionele of organische nierinsufficiëntie verhogen: verminderde renale uitscheiding van de chinolonen
+ fotosensibiliserend geneesmiddel: versterking van het effect
+ corticosteroïden: verhoogd risico van peesrupturen en arthralgie
Pletten en delen
- pletten: de tabletten mogen ex tempore geplet worden (lichtgevoelig), maar gebruik handschoenen en mondmasker.
zie ook www.pletmedicatie.be
Houdbaarheid en bewaring
- de orale suspensie kan 14 dagen bewaard blijven op kamertemperatuur; niet bewaren in de koelkast
Motivatie
MOTIVATIE VOOR DE SELECTIE
- Epidemiologische gegevens suggereren een 2-voudig hoger risico van Clostridioides diffile-infectie bij patiënten van 65 jaar en ouder die behandeld werden voor ongecompliceerde diverticulitis met de combinatie metronidazol + fluoroquinolon, vergeleken met de combinatie amoxicilline/clavulaanzuur.
- Het gebruik van chinolonen bij ouderen wordt in verband gebracht met een hoger risico op bepaalde bijwerkingen, zoals peesschade en verlenging van het QT-interval.
- Wanneer een antibioticum geïndiceerd is (voorwaarden vereist), stelt BAPCOC de combinatie van metronidazol + fluoroquinolon voor als alternatief voor amoxicilline/clavulaanzuur, maar enkel bij penicillineallergie.
| Indicatie | ||
| Diverticulitis (in associatie met metronidazol) - voorwaardelijke selectie | ||
| Criteria voor de selectie |
Werkzaamheid | + |
| Veiligheid | +/- | |
| Gebruiksgemak | ||
| Prijs | ||
| Expert consensus |
+ | |