Ademhalingsstelsel:

• COPD: Onderhoudsbehandeling: onvoldoende symptoomcontrole met kortwerkende bronchodilatoren van COPD  'volgens noodzaak': keuze tussen tiotropium en salmeterol, afhankelijk van de patiëntenkarakteristieken.

• Overgevoeligheid voor de werkzame stof of voor atropine of zijn derivaten, bv. ipratropium of oxitropium

Zie repertorium BCFI 4.1.2

• dosisaerosol (inhalatieoplossing): 1 x p.d. 5 µg
• Inhalatiepoeder: 1 x p.d. 18 µg;

Bij de keuze van een device dient er rekening gehouden te worden met de cognitieve status, hand-longcoördinatie en de inspiratiekracht

• dosisaerosol RESPIMAT is een device zonder drijfgas (inhalatieoplossing-patroon) waarbij het niet mogelijk is een voorzetkamer te gebruiken. De dosisaerosol zonder voorzetkamer vereist een goede hand-longcoördinatie en voldoende kracht in de handen (wat voor ouderen niet altijd het geval is).
• inhalatiepoeder Het HANDIHALER is een device die voldoende ademspierkracht vereist omdat het product vrijkomt door inademing (zonder drijfgas).  Het is nodig om eerst zeer krachtig uit te ademen om zo een snelle en diepe inademing te bekomen (bij ouderen is dat niet altijd mogelijk).

Bij ouderen is herhaalde evaluatie van de inhalatietechniek wenselijk, 

Zie ook instructiefilmpjes 

• Bij een creatinineklaring > 50 ml/min: geen dosisaanpassing nodig
• Bij een creatinineklaring ≤ 50 ml/min: uit voorzichtigheid wordt er aanbevolen om de voor-en nadelen tegen elkaar af te wegen.

BIJZONDERE VOORZORGEN VOOR OUDEREN

• Contact met de ogen vermijden: risico van verergering van gesloten-hoekglaucoom, pijn of onaangenaam gevoel in de ogen, visusstoornissen en cornea-oedeem.
• Bij patiënten met instabiel cardiovasculair lijden (bv. recent myocardinfarct, levensbedreigende hartaritmieën, ernstig hartfalen) dienen anticholinergica voorzichtig te worden gebruikt (Zie repertorium BCFI 4.1.2 rubriek "Ongewenste effecten”).
• Voorzichtigheid bij prostaathyperplasie en urineretentie
• Langdurig gebruik van anticholinergica kan leiden tot droge mond en cariës.

• Bij inhalatie van middelen kunnen systemische effecten optreden, zij het minder dan bij systemische toediening. Anticholinerge ongewenste effecten zijn: monddroogte, hartkloppingen, obstipatie, moeilijke mictie, urineretentie.
• De mogelijkheid van ernstige cardiale ongewenste effecten door LAMA’s blijft controversieel maar recente gegevens zijn geruststellend; er bestaat echter nog steeds een vermoeden van cardiovasculaire events bij het begin van de behandeling.
• Zelden: paradoxale bronchospasmen.

Zie repertorium BCFI 4.1.2

+ Verhoogd risico van anticholinerge ongewenste effecten bij associëren met andere geneesmiddelen met anticholinerge eigenschappen

Zie repertorium BCFI 4.1.2

http://pletmedicatie.be

MOTIVATIE VOOR DE SELECTIE

• Langwerkende β2-mimetica (LABA’s) en langwerkende anticholinergica (LAMA’s) worden als onderhoudsbehandeling gebruikt bij patiënten met ernstige symptomen en/of hoog exacerbatierisico. De keuze voor een LAMA of LABA gebeurt best individueel, onder andere in functie van het profiel van ongewenste effecten. LAMA’s lijken iets effectiever dan LABA’s op het exacerbatierisico.
• Richtlijnen geven tiotropium een plaats naast de andere bronchodilatatoren. De voornaamste reden hiervoor is de aangetoonde reductie van het aantal exacerbaties (en hospitalisaties) versus placebo.
• De ongewenste effecten van de beschikbare langwerkende anticholinergica zijn vergelijkbaar.
• Het Formularium Ouderenzorg kiest tiotropium als langwerkend anticholinergicum. Deze keuze is gebaseerd op de langere ervaring en de meest gunstige prijs.