Zenuwstelsel:
- ziekte van Parkinson: in de ongecompliceerde fase, bij "off" verschijnselen en bij dyskinesieën.
Ga naar overzicht geneesmiddelen
Levodopa + benserazide
ATC: N04BA02
Duodopa Prolopa 125 Prolopa 250Klik op de merknaam voor informatie over dit geneesmiddel via het BCFI.
Selecties
Contra-indicaties
-
- gesloten-hoekglaucoom
- recente coronaire accidenten, ernstige ritmestoornissen
- niet-gecontroleeerde cardiovasculaire, endocriene of hematologische aandoeningen
- psychosen
- maag- of duodenumulcus in de actieve fase
- nier-en leveraandoeningen
Posologie
Starten aan lage dosis en traag opbouwen volgens schema, waarbij gestreefd wordt naar de laagste dosis met goed therapeutisch effect.
- Tabletten (directe afgifte en deelbaar): 62,5 mg (50 mg levodopa + 12,5 mg benserazide): 3 maal per dag; indien nodig, na 2 weken de dosis verhogen met 62,5 mg tot de werkzame dosis bereikt is.
- bij voorkeur nuchter innemen (30 min voor de maaltijd of 1u na de maaltijd) ; bij gastro-intestinale last, innemen met eiwitarme voeding (bv.appelmoes).
- Capsules met verlengde afgifte: dosis verhogen met 20-30% t.o.v. (wordt minder goed geabsorbeerd dan levodopa in tabl. met directe afgifte).
- innemen tijdens de maaltijd of met een tussendoortje.
Bij nierinsufficiëntie
- dosisaanpassing is niet nodig bij patiënten met lichte tot matige nierinsufficiëntie (creatinineklaring ≥ 30 ml/min)
- het effect van ernsitige nierinsufficiëntie op de kinetiek van levodopa en diens metabolieten is (nog) niet onderzocht, voorzichtigheid is geboden
Voorzorgen
BIJZONDERE VOORZORGEN VOOR OUDEREN
-
- patiënt en/of zorgverleners attent maken op:
- het risico van slaperigheid, plotse slaapaanvallen en orthostatische hypotensie (risico wordt nog groter bij gebruik van antihypertensiva en vasodilatatoren, o.a. nitraten),
- het risico op impulscontrolestoornissen; dit ongewenst effect moet regelmatig worden gecontroleerd en gerapporteerd indien aanwezig,
- de mogelijkheid dat de urine donkerder wordt tijdens de behandeling.
- regelmatige controle van het bloedbeeld en de lever-, nier- en cardiovasculaire functies wordt aanbevolen tijdens de behandeling,
- bij diabetespatiënten wordt regelmatige controle van de glycemie aanbevolen,
- bij patiënten met open-hoekglaucoom moet de intra-oculaire druk regelmatig worden gemeten aangezien levodopa theoretisch de intra-oculaire druk kan verhogen,
- de behandeling mag niet abrupt worden gestopt of onderbroken, behalve ter voorbereiding op een chirurgische ingreep (12 tot 48u voordien) ; Bij plots stoppen van levodopa, bestaat er een risico op uitgesproken hyperthermie en spierrigiditeit, vergelijkbaar met het maligne antipsychoticasyndroom" (vroeger "maligne neuroleptisch syndroom" genoemd zie Repertorium BCFI Inleiding 6.2.5),
- bij fluctuaties in de werking na langdurig gebruik (“end-of-dose” akinesie, “peak-dose” dyskinesieën, “on-off” fenomeen) kan worden overgeschakeld op een frequentere toediening van lagere doses of op een vorm met verlengde afgifte.
- patiënt en/of zorgverleners attent maken op:
Ongewenste effecten
- vooral bij ouderen: psychische klachten, zoals agitatie, verwardheid en depressie; slaperigheid en plotse slaapaanvallen.
- nausea, braken, obstipatie
- orthostatische hypotensie en zelden aritmie
- hyperseksualiteit
- smaakstoornissen
- kan aanleiding geven tot impulscontrolestoornissen (pathologisch gokken, kleptomanie, trichotillomanie, compulsief eten, vergaren, …) het dopaminedisregulatiesyndroom (excessief gebruik van dopaminerge medicatie), punding (repetitieve gedragingen die onproductief zijn) en compulsief seksueel gedrag.
- motorische complicaties: dyskinesieën, dystonieën, motorische fluctuaties
Interacties
-
+ niet-selectieve MAO-inhibitoren: risico van hypertensieve crisis; bij het stopzetten van een behandeling met MAO-inhibitoren moet minstens 14 dagen gewacht worden vooraleer te starten met levodopa,
+ antipsychotica (en aanverwanten zoals alizapride, metoclopramide, veralipride): gaan de werking van levodopa,
+ COMT-inhibitoren en de monoamineoxidase B-inhibitoren: verhoogd effect van levodopa, met soms noodzaak voor dosisreductie,.
+ geneesmiddelen met sederend effect of + alcohol: overdreven sedatie,
+selectieve serotonine-heropnameremmers, calciumantagonisten: risico van verergering van de Parkinsonsymptomen,
+eiwitrijk voedsel, anticholinergica, ijzerzouten: verminderen de absorptie van levodopa; indien toch een associatie met ijzer: de innames minstens twee uren uit elkaar,
+ antihypertensiva en met andere middelen met hypotensief effect (zoals nitraten, fosfodiësterase type 5-inhibitoren) of alcohol: overdreven orthostatische hypotensiememantine: toename van de ongewenste dopaminerge effecten,
+ bupropion: neuropsychische stoornissen (te vermijden),
+ baclofen: neuropsychische en gastro-intestinale stoornissen (te vermijden,)
+ methyldopa: verhoogt het effect van levodopa (te vermijden).
Zie Repertorium BCFI 10.6.1.
Pletten en delen
- delen: sommige specialiteiten zijn deelbaar (zie prijstabel)
- pletten/openen:
- tabletten mogen ex tempore worden geplet,
- capsules met vertraagde vrijstelling (caps, HBS) mogen niet geopend of geplet worden.
zie ook www.pletmedicatie.be: pletfiches
Motivatie
MOTIVATIE VOOR DE SELECTIE
- De huidige gegevens ondersteunen het gebruik van levodopa als symptomatische startbehandeling bij patiënten ouder dan 60 à70 jaar.
- Het gebruik van preparaten met levodopa met verlengde afgifte heeft een plaats bij patiënten met hinderlijke off klachten ’s nachts of gedurende de vroege ochtenduren ; zij kunnen ’s avonds gebruikt worden om nachtelijke akinesie te voorkomen.
Folia juli 2012 en Repertorium BCFI 10.6